GIÁO LÝ VIÊN TRƯỚC NHỮNG THÁCH ĐỐ CỦA THỜI ĐẠI:

A. DẪN NHẬP:

Trước những tình trạng sống đạo ngày nay, chúng ta nhớ lại lời mời gọi của Chúa Giêsu trước khi về trời, Chúa Giêsu trao cho các môn đệ “Anh em hãy đi khắp tứ phương thiên hạ, loan báo Tin Mừng cho mọi loài thọ tạo”( Mc 16,15 ).Mệnh lệnh này bắt  nguồn bắt nguồn một cách sâu xa từ chính tình yêu của Thiên Chúa dành cho nhân loại. Tình yêu ấy trở thành động lực thúc đẩy Giáo Hội cần phải có kế hoạch rao giảng Tin Mừng, để giúp con người tin vào Đức Giêsu Kitô là con Thiên Chúa, Đấng mang lại ơn cứu độ. Đó là nhiệm vụ của các mục tử, các tu sĩ, giáo lý viên và của mỗi người chúng ta. Giáo lý viên là đối tượng đáng để cho chúng ta quan tâm, vì họ đang đứng trước những thách đố tạo ra vấn đề khó giải quyết, những thách đố mà làm sao để có những định hướng tốt cho việc rao giảng Tin Mừng. Sau đây chúng ta cùng tìm hiểu tình trạng của thế giới và cùng tìm những phương hướng giúp cho giáo lý viên trong việc loan báo Tin Mừng.

B. NỘI DUNG:

I. GIÁO LÝ VIÊN TRƯỚC NHỮNG THÁCH ĐỐ CỦA THỜI  ĐẠI:

1 Thách đố về xã hội:

1.1. Nền kinh tế thị trường:

Xã hội ngày nay đang trên đà phát triển, con người có xu hướng chạy theo đồng tiền, chạy theo những nhu cầu giả tạo về mặt vật chất. Do đó, con người có xu hướng coi trọng nhu cầu vật chất hơn là những giá trị tinh thần. Trong gia đình, hầu hết cha mẹ đều đầu tắt mặt tối với những công việc của mình để kiếm tiền. Họ coi việc đáp ứng nhu cầu về vật chất cho con cái là bổn phận hàng đầu, mà quên đi trách nhiệm lớn hơn, thiết yếu hơn đó là yêu thương chăm sóc gia đình, con cái. Bên cạnh đó không thiếu những người làm cha làm mẹ chưa sống đúng vai trò của mình đối với con cái, có những gia đình cha mẹ ly thân, ly dị dẫn đến con cái chịu mọi hậu quả mà lứa tuổi các em không đáng phải lãnh chịu. Có nhiều em đi bụi đời, đời sống tâm linh của các em cũng bị những lỗ hổng. Đây là một vấn đề đặt ra cho công việc Huấn giáo ngày nay.

1.2. Thế giới của khoa học kỹ thuật:

Thế giới ngày nay là thế giới của khoa học kỹ thuật, thế giới của sự bùng nổ thông tin. Mạng lưới Internet trở nên phổ biến, là phương tiện liên lạc và giúp tìm kiếm tư liệu học tập. Nhưng giới trẻ đã lạm dụng phương tiện truyền thông này để “ chát”, để  chơi “ Game” và không biết làm gì khác. Điều này đã làm ảnh hưởng không nhỏ tới đời sống của nhiều bạn trẻ, đặc biệt trẻ ở những nơi trung tâm thành thị.

Với mạng lưới thông tin nở rộ này, một sự kiện xảy ra ở bất cứ một nơi nào đó thì chỉ trong tích tắc tất cả thế giới đều biết, do các hãng thông tin phát nhanh từ truyền hình, mạng internet đưa tin. Còn các nhu cầu khác cũng vậy, chẳng phải đi đâu xa, cần gì chỉ gọi điện thoại là có người đem đến đáp ứng nhu cầu ngay. Thật là một xã hội văn minh, đầy đủ tiện nghi để  phục vụ cho đời sống con người. Sự phát triển này có thể làm cho những người ở rất xa nhau vẫn có thể tiếp xúc với nhau, gặp nhau mà không cần phải mất nhiều thời gian vẫn gặp nhau được.

Trong hiến chế Vui Mừng và Hy vọng nhấn mạnh tầm quan trọng của khoa học kỹ thuật đối với sự ra đời và phát triển nền văn hóa hiện đại. Não trạng khoa học phát sinh từ đó “ biến đổi sâu xa tình trạng văn hóa và cách suy tư của con người”. Những phương pháp thực nghiệm và khoa học này ảnh hưởng mạnh mẽ lên con người hiện đại.

1.3. Một thế giới năng động của giới trẻ:

Với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, của mạng lưới thông tin, tạo điều kiện cho người trẻ dễ dàng tiếp xúc, hấp thụ kịp thời với những biến chuyển không ngừng của thế giới. Tuy nhiên, có nhiều điểm tốt giúp phát triển trí tuệ, nhưng bên cạnh đó cũng không thiếu những điều tiêu cực, ảnh hưởng không ít tới đời sống của bạn trẻ ngày nay.

Tuy nhiên, bên cạnh những điều tích cực đó, người trẻ cũng khó có thể tránh được những điều tiêu cực, nhất là về khía cạnh tâm linh, niềm tin tôn giáo của mình:

Tóm lại: Nhìn vào xã hội ngày nay, cả một thế hệ những người trẻ dường như bị bao trùm bởi một nền văn hóa gạt bỏ Thiên Chúa ra ngoài. Một nền văn hóa dẫn con người đến cô đơn, bất an, bất hạnh. Nguy hiểm hơn là người ta đánh mất đi ý nghĩa cuộc đời, cũng bởi không có đời sống nội tâm họ đánh mất định hướng cuộc đời, không biết sống–chết rồi sẽ ra sao? Đây là một vấn nạn lớn không chỉ nguy cơ cho người trẻ, nhưng còn là một nỗi nguy cơ chung cho cả nhân loại ngày nay đang trong đà tiến triển toàn cầu hóa.

2. Thách đố về Giáo Hội:

2.1. Đời  sống thiêng liêng:

2.2. Đời sống đức tin:

Sống trong một thế giới tục hóa liệu các tín hữu còn giữ được phẩm tính đích thực của người Kitô hữu không? Đây là thách đố không nhỏ đối với Kitô hữu trong môi trường xã hội hôm nay.

Người tín hữu hôm nay, khi đối mặt với cuộc sống mưu sinh, cuộc sống xã hội đòi họ phải luôn sống tỉnh thức để có thể suy nghĩ và hành động theo đức tin và luân lý. Sống tỉnh thức mới có đủ can đảm và sáng suốt để hành động  ngược lại với quan niệm lệch lạc của xã hội ngày nay.

2.3. Đời sống xã hội:

Với tình hình trên đây, huấn giáo của Giáo Hội cần quan tâm hơn đến vấn đề luân lý và đạo đức của con người thời đại.

3. Thách đố về việc dạy giáo lý:

Khi nói về những khó khăn trong việc dạy giáo lý, chúng ta gặp phải những vấn đề cả về phía người dạy (giáo lý viên) lẫn người học (học viên giáo lý):

Giáo lý viên là giáo dân được Đức Giám Mục qua cha xứ trao phó nhiệm vụ giúp cho người chưa biết Chúa, hay đã biết Chúa rồi được nhận biết Chúa, yêu mến Chúa hơn. Vì vậy, có nhiều giáo lý viên chưa được đào tạo kỹ lưỡng về về mặt sư phạm cũng như về nội dung giáo lý. Như thế, đương nhiên họ không thể không gặp những khó khăn trong công việc.

Ngày nay, giáo lý không được các em chú trọng nhiều vì:

4. Định hướng cho việc dạy giáo lý:

4.1. Thiện cảm với học viên:

Bất cứ công cuộc giáo dục nào cũng chỉ có thể thành tựu nếu đặt trên nền tảng của thiện cảm và yêu thương. Nhất là đối với thanh thiếu nhi. Giáo dục là cảm hóa, và chỉ có tình yêu mới có sức mạnh cảm hóa. Điều này càng đúng đối với công cuộc giáo dục đức tin, vì Thiên Chúa là tình yêu, và yêu thương là giới luật trọn hảo của Kitô giáo.

4.2.Hiểu tâm lý cúa học viên:

Để việc dạy dạo lý thực sự mang lại kết quả, ngoài những kiến thức cần nắm vững, giáo lý viên cũng cần phải biết mình đang dạy cho đối tượng cụ thể nào. Nhất là phải hiểu tâm lý lứa tuổi của học viên mà mình đang dạy để có một phương hướng giảng dạy cho thích hợp, và cũng là để học viên tiếp thu bài cho tốt. Cụ thể:

Ở độ tuổi này, các em thích bắt chước người lớn, thích vui chơi, thích chơi chung với bạn bè và không thích độc lập một mình. Các em cũng thich vẻ đẹp của thiên nhiên. Các em cũng rất dễ tiếp thu những kiên thức đơn giản và dễ hiểu.

Do đó, trong việc dạy giáo lý, giáo lý viên cần kể những câu chuyện nhiều màu sắc, truyền đạt cho các em những kiến thức cơ bản về đạo, về niềm tin. Đặc biệt là truyền đạt sao cho các em hiểu được tình yêu của Thiên Chúa dành cho các em. Vì những kiến thức các em tiếp thu trong giai đoạn này sẽ ảnh hưởng sâu đến đời sống, đến cảm nghiệm của các em sau này. người giáo lý viên phải hết sức thận trọng khi truyền đat lại kiến thức cho các em, để tránh cho các em những hiểu lầm về Thiên Chúa.

Đây là lứa tuổi thích hoạt động và khám phá, thường hướng ngoại, dễ bị lôi cuốn bởi ngoại cảnh. Trẻ cũng chú trọng hơn đến luật lệ. Các em cũng thích chuyện phiêu lưu mạo hiểm, thích tụ tập chơi với bạn bè nên rất dễ bị ảnh hưởng nhau.

Nhiệm vụ của giáo lý viên là hướng dẫn các em chơi những trò chơi chung và bổ ích. đồng thời hướng dẫn các em để các em đi sâu vào mầu nhiệm, vào tình yêu Thiên Chúa hơn là những chú ý đến hình thức, đến ngoại cảnh bên ngoài.

Độ tuổi này có những thay đổi và mất quân bình về tâm lý, thích sống với những ước mơ màu hồng, tâm lý theo giới cũng phát triển khác nhau. độ tuổi này cũng mang những hoài bão, nuôi lý tưởng cao cả.

Nhiệm vụ cảu giáo lý viên là truyền đạt những kiến thức hết sức mạch lạc. đồng thời giáo lý viên cũng cần sống là một tấm gương sáng để lôi cuốn các em theo đổi một lý tưởng cao cả, vì đây cũng là lứa tuổi để ươm trồng và phát triển ơn gọi. Quan trọng hơn là cần có một chương trình giáo lý tiếp tục sau khi các em đã Thêm Sức.

Lứa tuổi này đã suy nghĩ chín chắn, ham học hỏi, hay đặt avân đề và chỉ thỏa mãn khi được giải đáp hợp lý và khúc chiết. độ tuổi này đã ý thức được cái “tôi” của mình cùng với quyền lợi và trách nhiệm. độ tuổi này cũng kính phục những người đạo đức, nhưng cũng rất để ý tới trình độ học vấn, tri thức.

Đối với độ tuổi này, đòi hỏi giáo lý viên phải là người có kiến thức tổng hợp. Các em rất cần được cảm thông, hiểu rõ tâm tình, nguyện vọng, cũng như những động viên, khích lệ của người lớn. Vì vậy, giáo lý viên trước hết phải là một tấm gương sáng về đời sống đạo đức, đồng thời cũng là một người bạn để cùng đồng hành, chia sẻ với các em. Giáo lý viên bây giờ chính là thần tượng của các em.

Ở độ tuổi này thích tự khẳng định mình, thích tự lập, không ngại khó. họ cũng muốn được người khác tôn trọng. Ở độ tuổi này cũng có những lo lắng về hôn nhân và sự nghiệp. nếu thành công họ sẽ khẳng định được chỗ đứng của mình trong xã hội; ngược lại họ sẽ dễ chcán nản và buông xuôi khi thất bại. Nguy hiểm hơn có thể dẫn đến tình trạng sống đạo một cách hời hợt.

Độ tuổi này rất khó cho giáo lý viên trong việc định hướng, đưa đường lối giảng dạy thích hợp. Vì thế nhiệm vụ của giáo lý viên đối với độ tuổi này là tìm đến với họ, chia sẻ, khích lệ, động viên họ khi họ thành công cũng như thất bại trong cuộc sống. Giáo lý viên phải luôn là người bạn, để ở bên và đồng hành với họ.

4.3. Giáo lý viên cần có đời sống nội tâm.

4.4. Nội dung giáo lý phổ thông:

Giáo lý khai tâm Kitô giáo: dạy chương trình giáo lý đầy đủ, nhưng đơn giản, hướng các em đến việc lãnh nhận các bí tích. Ở đây chia làm 4 giai đoạn[8].

5. Phương pháp dạy giáo lý:

      Vì Giáo lý viên là men trong thế gian, nên không tránh được bị ảnh hưởng của thế gian trong việc truyền thụ Đức Tin. Về mặt tích cực, việc dạy Giáo Lý ở thời đại chúng ta đã làm nảy sinh trong các Kitô hữu cảm nghiệm về sự phong phú của lòng thương xót của Thiên Chúa Cha, phục hồi sự hiểu biết về Mầu Nhiệm Nhập Thể, ý thức về nhiệm vụ của tất cả chúng ta trong việc truyền giáo của Hội Thánh, và ý thức cao về công bằng xã hội như là một điều cơ bản của Đức Tin Công Giáo. Việc huấn luyện giáo lý viên là một thách đố lớn lao cho các Hội Thánh, và nhất là cho các giáo lý viên giáo dân. Để thi hành sứ vụ này, Hội Thánh tìm kiếm những gì là tốt lành trong nền văn hóa hiện đại, những gì có thể giúp cho việc truyền thụ và hấp thụ Lời Chúa. Đồng thời, Hội Thánh cũng phải thành thật nhận chân những mặt khác của xã hội tương phản với giáo huấn và việc hấp thụ Lời Chúa.                  Tài liệu tham khảo:

---